Geleneksel Japon Giyim Kültürü

      Yazılı tarihte Japonya’nın adı ilk olarak 1. yüzyıldan kalma Çin metinlerinde geçer. Japonya’nın tarihi dış dünyadan etkilenmiş olup; uzun yıllar boyunca tecrit edilmesiyle şekillenmiştir. Günümüzdeki Japon kültürü dış etkiler ile iç gelişmelerin bir karışımından oluşmaktadır. İçerisinde pek çok kültürü barındıran Japonya, kimonoları, giyim kültürü ve halkının yaşam tarzıyla da dünyanın ilgisini çeken bir ülke olmuştur. Japon kültürü içerisinde şüphesiz çok önemli bir yere sahip olan “Kimono” geçmişten günümüze gelen geleneksel bir Japon giysisidir.  Kimono giyen Japonlar adeta sihirli çubukla büyülenmişcesine estetik ve kibar davranışlar sergilerler. Giyilen kimononun hakkını vermek istercesine tüm Japonlar resmi törenlerinde ve kutlamalarında oldukça ağır tavırlarla, dingin bir ruh hali sergilerler. Doğayı seven ve sağlıklı yaşama bir hayli önem veren Japonlar’ın yaşam tarzları birbirine çok benzemektedir. Geleneklerine bağlı Japonlar için giyim kültürü de anneden-kıza, babadan-oğula geçmektedir.

      Uzun bir dışa kapalılık döneminin ardından  Japonya’da 19. yüzyılın ikinci yarısında başlayan batılılaşma çabaları, halkın kıyafetine de yansımıştır. Bugünkü batılı giyim tarzı, bu sürecin sonucudur. Ancak Japonlar batılılaşma ile birlikte gelenekleri yaşatma, hatta geliştirme çabasını bir an olsun bırakmamışlardır. Bu çerçevede insanlar özel günlerde geleneksel kıyafet olan kimono giymeyi ihmal etmezler. Kimono vücudu saran ve belde geniş bir kuşakla (obi) bağlanan geleneksel ve dünyaca ünlü bir Japon giysisidir. Kimono kelimesi Japonca “kiru=giyilen eşya” ve “mono=şey” kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir. Aslında tüm giysi çeşitleri için kullanılan kimono sözcüğü sonradan kadın, erkek ve çocuklar tarafından giyilen uzun giysiyi tanımlamak için kullanılan bir kelime olmuştur.

       Kimono 5 yy.’dan itibaren Çin ile Japonya arasında başlayan yoğun kültürel ilişkiler sırasında Çinliler’den etkilenme yoluyla ortaya çıkmıştır. Kimono, “kosode=küçük kol” adı verilen ve iç çamaşırı niyetine kullanılan giysiden türemiştir. Modern kimono Japonya’nın Heian döneminde (794–1192) günümüzdeki şeklini almaya başlamıştır. Kimono gerçek adını ise 18. yy.’da almıştır. Halen kullanılan kimonolar, Japonya’yı ziyarete gelen turistlerin de ilgisini çekmekte ve kısa süreli de olsa ziyaretçiler kimonoyu gerçek anlamda giyme fırsatı bulmaktadırlar.

Teknik Açıdan Kimono

      

       Kimono T şeklinde, kişinin ayak bileğine kadar uzanan düz hatlı, yakalı ve uzun kollu bir giysidir. Kollar özellikle bileklerde çok geniştir ve bu genişlik yaklaşık yarım metreye kadar varır.

Geleneksel olarak tüm kadın kimonoları tek bedendir. Kimono giyenler, kendi bedenlerine uydurabilmek için kumaşı katlayarak vücutlarına sararlar. Kimono tek bir kimono kumaşı topundan üretilir. Kumaş topları standart boyutlarda üretilir ve kumaşın tamamı tek bir kimono yapmak için kullanılır. Tüm geleneksel kimonolar elde dikilir ve hatta kimono kumaşları da genellikle elde dokunup bezenir. Kimono kumaşı üretilirken, pirinç kolası ile yapılan yüzen boya koruma tekniği, shibori ve el ile boyama teknikleri kullanılır.

      Geçmişte kimonolar yıkanmak için tamamen sökülür, sonra tekrar dikilirmiş. Modern kumaşlar ve temizleme yöntemleri artık bu durumlara ortadan kaldırsa da, geleneksel kimono temizliği hâlâ uygulanmaktadır. Kimonoyu saklamak amacıyla bazen dış hatlara teyelleme yapılır; böylece buruşup kırışması önlenir ve kimononun katları düzgün şekilde korunmuş olur.

Kimonoyu Kimler, Ne Zaman Giyer

           Yeni yıl kutlamalarında, evlilik gibi özel günlerde, bayramlarda ya da mezuniyet günlerinde genç, yaşlı, kadın, erkek Japonlar çoğunlukla kimono giyer. Evlilik ve benzeri resmi törenlerde, damatla gelin siyah kimonolar giyerek sorguçlarını takarlar. Erkekler kimonolarının üzerine çok geniş paçalı pantolonlar (hakama) ve bol ceketler (haori) giyerler. Shiromuku düğünler için geline özel tasarlanmış beyaz renkli, çok kalın kumaşlı ve saç tokasına sahip ayrı bir kimono türüdür. Ölüm törenlerinde ise siyah kimonolar giyilir.

             Gündelik hayatta kadınlar kimonolarını özellikle geleneksel çay ve ikebana törenlerinde giyerler. Genç kızlar ise furisode olarak adlandırılan çok renkli, kolları diğer kimonolara göre daha uzun, parlak obi(kemer)ye sahip olan kimonoları giymektedir. Fabrikalarda üretilen ve basit geometrik şekillere sahip, günlük hayat içerisinde sık kullanılan kimonolara Edo komon ismi verilmiştir.

           Kimonoların renk, kumaş ve stil ile obi gibi aksesuarları zaman içerisinde çeşitlilik göstermiştir. Değişik kullanım yerleri için çok resmiden gündelik kullanıma çeşitli kimonolar vardır. Bir kadın kimonosunun resmiyet derecesini genellikle kumaşın cinsi, deseni ile rengi belirler. Genç kadınların kimonosu daha uzun kollu olur ve  işlemeleri daha fazladır. Erkek kimonoları genellikle tek bir stile sahiptir ve genellikle aşırıya kaçmayan renklerde olur. Resmiyet derecesi aynı zamanda aksesuarların tipi, rengi, kumaşın cinsi, kamonun (aile arması) sayısıyla belirlenir. İpek en çok arzulanan ve en formal kumaştır. Pamuk gündelik kimonolarda kullanılır. Günümüzde polyester kimonolar da gündelik amaçlı kullanılmaktadır.